Tarih boyunca var olan gözetleme kavramı modern zamanla birlikte dönüm noktası yaşamıştır.
Nesrin Öztürk Salgar “Dikkat gözetl(eni)yoruz!”
Teknolojik gelişmeler bizleri gözetimin hem gözetleneni hem de gözetleyeni konumuna getirmiştir.
Gözetim aslında anne karnında başlar. Anne çocuğunu gözetir sonra çocuk doğar anne çocuğunu gözetlemeye devam eder. En fazla şikayet edilen durum olan “dedikodu” bile gözetimin parçasıdır. Modern zamanlarda ise patron işçiyi, devlet vatandaşı gözetlemektedir.
Panoptikon adında bir hapishane modeli düşünelim. Halka halinde bir bina ve halkanın ortasında bir kule var. Ortadaki gözetleme kulesi’nin etrafını saran halka şeklinde bina hücrelere bölünmüştür. Kuledeki gözetleyen kişinin kim olduğu bilinmiyor. Mahkûmlar, gözetlediğini bildiği için ve itaat etmek zorunda. Bu panoptikon hapishanesinin modelinin mantığı akıl hastanesinden kışlalara, okullardan fabrikalara gözetilmek istenen her yerde uygulanıyor.
Modern dönemde teknoloji ile birlikte bu panoptikon hapishanesi modelinin daha da profesyonelleştiğini söyleyebilirim.
Teknolojiyle beraber nasıl gözetlendiğimizi ve nasıl gözetlediğimizi belki bilmek istersiniz. Mahkûm olmasak da bizim de dikkat etmemiz gereken davranışlar vardır. Faydaları muhakkak olan gözetimin farklı bir boyutunu ele alacağım. Sosyal medya platformları olan Facebook, instagram, Twitter gibi uygulamalarda bizler gözetlemeyi ve gözetlenmeyi tamamiyle rıza dahilinde gönüllü olarak yapmaktayız. Bu durumda gözetim altındaki bizlerin bilgileri ve kişisel verileri depolanmaktadır. Paylaştığınız her şey fotoğraf, video, yazı artık sizin değil başkasına aittir.
Teknoloji Bizi Nasıl Gözetleyip Esir Alıyor ? Zamanımızın Çoğunu, Hayatımızı, Düşüncelerimizi Nasıl ve Neden Yönlendiriyor?
Her halimizi her duygumuzu kontrol eden bu aygıtlar özellikle hüzün ve yalnızlık durumlarında ona nasıl sığınmamız gerektiğini bizden daha iyi bilmekte. Beğeni arzusuyla, takip ve beğeni butonu yüzünden intihar eden bireyler mevcut olduğunu biliyor muydunuz? Görünür olmanın yolu çok sayıda takipçi ve beğeniden geçmekte.
Özellikle yanlış bilginin yayılımı bu platformlarda çok hızlıdır. Çünkü yapay zeka gerçekle yalanı ayırt etme kapasitesine sahip değildir.
Telefonsuz yapamayan insanların varlığı etrafımızda çok fazla değil mi? Uyanır uyanmaz ben de dahil nasıl sarılıyoruz vücudumuzun bir uzvu gibi olan telefonlarımıza… Yanımızda olmadığında nasıl huzursuz hissediyoruz değil mi? Sürekli takip edilen her duygusu izlenen bizlerin gelecekteki hareketlerini tahmin etmek zor olmayacaktır. Özellikle bizlerin çok önemli bir görevi var. Kapitalist sistemde biz ne kadar ekranda isek reklam verenin yapacakları satışlar daha da artacaktır. ‘Eğer bir şeyi ücretsiz kullanıyorsanız ürün sizsinizdir.’ cümlesinin geçtiği bu bilgilerin çoğunu da kendisinden öğrendiğim Doktor Öğretim Üyesi Ümit Aydoğan’ın tavsiye ettiği “Sosyal İkilem” belgeselini izlemenizi ben de size şiddetle tavsiye ediyorum.
Sosyal medya platformlarında beğenileriniz, yorumlarımız taranarak hatta konuşmalarımız dinlenerek bize uygun içerikler nasıl da ekranımıza düşüyor değil mi? Bunlar daha uzun süre ekranda kalmamız için yapılmakta bir de bakmışsınız ekran başında saatler geçmiş… Şimdi seçimlerimizde özgür müyüz?
Biz bu durumda reklam verenin daha çok işine yarayacağız. Sosyal medyada etiketlerle, konunun bilgileriyle gözetleniyoruz ve karşılığında oluşabilecek hiçbir tehlikenin farkında değiliz
‘ Amaaan alsınlar bilgilerimi ben kimim derseniz.’ olur da iyi bir iş adamı, siyasetçi olmayı düşünürseniz verilerinizin daha da önemli hale geldiğini anlarsınız.
Size sosyal medya kullanmayın demeyeceğim. Fakat nasıl kullanmanız gerektiğini iyi öğrenmeye gayret etmemiz ve kişisel ve aile bilgilerimizi mümkün mertebe gizli tutmanın bu noktada medya okuryazarlığının önemini vurgulamak istiyorum.
Haber Merkezi / Büyük Sivas Haber
