Yıllardır araştırmalara konu olan ve bilim insanları tarafından tartışılan liderlik, spor kavramı içerisinde de oldukça önemli bir yer tutmaktadır.
Köşe yazarımız Sözer Çoban yazdı! İyi Bir Sporcu Olmakla, Lider ve Yönetici Olmak Arasındaki Kalın Çizgi;
Spor dünyasına damga vurmuş muhteşem sporcuların kariyerlerine; antrenörlük, şube müdürlüğü, il müdürlüğü, kulüp başkanlığı, federasyon başkanlığı, daire başkanlığı, bakan yardımcılığı ve bakanlık gibi yönetimsel birçok alanda devam etmeleri normal karşılanırken ekseriyetinin görevlerinden kaynaklı beklentileri karşılamak bir yana dursun yaşattıkları hayal kırıklıkları ile sporculuk dönemlerinde elde ettikleri prestiji de kaybetmelerine neden olmuştur.
Bazı bilimsel çalışmalar, iyi bir sporcu olmakla lider veya yönetici olmak arasındaki farkın ötesine geçmiş, liderlik ve yöneticilik kavramlarını araştırdıklarında iki kavramın da birbirinden oldukça farklı olduğunu ortaya koymuş; yine bazı araştırmalar liderliği yöneticilik içerisinde değerlendirerek ikisi arasında oldukça ciddi bir ilişki olduğunu, bu iki kavramın birbirinden ayrılmayacağını belirtmişlerdir. Liderliğin doğuştan getirilen, çevresel etkenler ve eğitimle geliştirilebilen bir özellik olduğunu savunan bilim insanları, yöneticilik eğitimle kazandırılabilir ancak liderlik kazandırılamaz görüşüne vurgu yapmışlardır.
Genel bir çerçevede yöneticiliği; kamu veya özel sektörde aynı amaç ve hedef doğrultusunda bir araya gelmiş insanların, yazılı kurallar çerçevesinde sevk ve idaresinin yapılması olarak, liderliği; bu yönetimsel sürece politika, inisiyatif, duygu ve düşünceleri ile yön verme olarak tanımlayabiliriz.
Yöneticinin yetki ve görev tanımlarının net olması gerekirken lider buna ihtiyaç duymaz aksine inisiyatifin tamamen kendisinde olmasını ister. İnisiyatif minimize edilmemişse ve yöneticinin liderlik özelliği yoksa örgüt, kurum kültürü kazanamaz, örgüt iklimi zedelenir ve nihayetinde amaç ve hedefler gerçekleştirilemez, gerçekleştirilse de istenilen düzeyde olmaz. Yapılan araştırmalarda inisiyatif en aza indirgenmiş olsa bile lideri veya liderlik özeliği olmayan yönetici tarafından sevk ve idare edilen örgütün hedeflere ulaşma yüzdesi stabil kalmış, örgütü ileriye götürmek veya yeni politikalar belirlemek konusunda zayıf kaldığı gözlemlenmiştir.
İnsanlığın varlığından beri toplumların, devletlerin veya sosyal olan her yapının gelişmişliği, liderlerinin bilgisi, birikimi, tecrübesi ve en önemlisi doğuştan getirdiği liderlik özellikleriyle paralellik göstermiştir. Yönetici duygusallıktan uzak üstlerinin kendisi için belirlediği görev tanımı dışına çıkmadan yine üstlerinin belirlediği amaç ve hedefler doğrultusunda hareket ederken, lider örgüt içerisinde güçlü temsil ve empati yeteneği, karizması, alan ve entellektüel bilgisi, acil alınması gereken kararlardaki isabeti ve olumsuzluklarda sorumluluğu üzerine alması gibi özelliklerle örgütü etkiler, yönetir, yönlendirir.
Liderlik ve yöneticilik kabiliyetinin de tek başına işe yaradığını söylemek imkânsızdır. Zira yaşanmışlığı ve alanı ile ilgili ciddi bir bilgi birikimi olmayan, yenilik ve değişimlere kapalı, örgüt bireyleriyle kavgalı, onları sürekli cezalandırıcı bir tavır sergileyen lider veya yönetici profilinin başarılı olması düşünülemez. Kendi alanında şampiyonluklar yaşamış, ülkesini en üst düzey yarışmalarda temsil etmiş, dünya sporuna damga vurmuş sporcuların kahir ekseriyetinin antrenörlük veya yöneticilik kariyerleri süresince yaşadıkları başarısızlıklar göz önündeyken, hiçbir bilgisi ve spor geçmişi olmadığı ve daha önce farklı alanlarda çalışan insanların, spor gibi spesifik ve özel bir alanda liderlik ve yöneticilik taleplerinin olması başlı başına bir cehalet ve garabettir. Nasıl ki daha önce eğitimini almamış ya da spor yapmamış, ciddi bir bilgi birikimine sahip olmayan tarım, sağlık, belediye, diyanet vs. gibi her biri başlı başına spesifik alanlarda çalışan bir personelin spor alanında yönetici olarak istihdamı yanlışsa; ilgi, yetenek ve eğitim durumları bakımından spor alanındaki bir personelin de belirttiğimiz alanlarda istihdamı yanlıştır. Yine uluslararası arenada başarılar elde etmiş bir sporcuyu, özellikleri uygun olmadığı halde sırf takdir etmek veya gelir elde etmesini sağlamak adına lider veya yönetici olarak istihdam etmek aynı yanlışa örnektir. Zira başarılı bir sporcu olmakla lider veya yönetici olmak aynı şeyler değildir.
Bütün bu bilgiler ve yapılan araştırmalar ışığında, özel veya kamuda yönetici istihdamı yapılırken lider ve yöneticide bulunması gereken özellikleri;
- Sporu yaşam biçimi haline getirmiş olmak,
- İlgilendiği spor branşına hâkimiyetinin yanında diğer spor branşları hakkında az veya çok bir bilgiye sahip olmak,
- Dünyada değişen ve gelişen spor olaylarını yakinen takip etmek, bilgi ve birikimini sürekli güncellemek,
- Spor yönetimi alanında ülkenin veya kurumunun spor politikalarını ve yeni hedeflerini belirlemek
- Örgütün geleceğini ve hedeflere ulaşmadaki en önemli unsurlardan olanÖrgüt kültürü ve örgüt iklimi gibi konulara hakim olmak,
- Personelinin ihtiyaç ve isteklerini iyi bilmenin yanında yönetsel sürece katılımlarını sağlamak,
- Yönetsel süreci etkileyen ve etkileşim içerisinde olacağı paydaşlar ile koordinasyonu sağlayacak bilgi, birikim, etkili iletişim ve hitabet gücüne sahip olmak,
- Ufuk ve vizyon sahibi olmak,
- Bir ülkeyi temsil ediyorsa ülkenin çıkarlarını, ili temsil ediyorsa ilin çıkarlarını gözetecek politika ve yaklaşımlarda bulunmak,
- Sadece kendi alanında değil birçok alanda entelektüel bir bilgi birikimine sahip olmak şeklinde sıralayabiliriz.
Sonuç olarak; lider veya yönetici seçiminde etkili olan, özel veya kamu örgütlerindeki seçici kurulların, bu kıstaslara uygun hareket etmeleri, gerek örgütlerinin geleceğini belirlemede, gerek ülke sporunun ileriye götürülmesi açısından oldukça önemlidir.
Bir sonraki yazımızda görüşmek dileğiyle hoşça kalın.
Büyük Sivas Haber
