Boris Johnson’un kız kardeşi Rachel Sabiha Johnson açıkladı; “büyükannemizin hayat hikâyesi ‘beyaz köle’liğin izleriyle bizi Osmanlı’ya getirdi.” Araştırmacı Yazar Elbruz Aksoy, konuyla ilgili açıklamalara yer verdi.
Osmanlı’dan ve Avrupa’dan “Beyaz Köle” izleri!
– Selim ÇETİNKAYA
Beyaz Köle ticaretinin tarihi sınırları, yalnızca Osmanlı İmparatorluğunu değil Memluk Devletini ve dönemin pek çok Avrupa devletini de kapsamaktadır diyen Araştırmacı Yazar Elbruz Aksoy; “Birçoğumuzun bildiği bir çizgi film karakteri var ki Avrupa’nın köle geçmişini ve sistemini de gözler önüne seriyor. Avrupa’da her ülkenin kendisine özgü köle sistemleri vardı. Heidi çizgi filminde Heidi’nin hiçbir zaman ayakkabısı olmadı, çünkü İsviçre’de köle çocukları diğer çocuklardan ayırt etmenin tek yolu buydu. Bu yüzden İsviçre’de köle olarak çalıştırılan çocuklara ayakkabı giydirmezlerdi.” dedi.
“BEYAZ KÖLE”LİK TEZİNİN YAZARINDAN BEYAZ KÖLELİĞİN OSMANLI TARİHİ:
“Beyaz Köleler” adında tez yazan ve bu tezi kitap haline getirmeye hazırlanan Elbruz Aksoy, Boris Johnson’un büyükannesinin de Beyaz Kölelik mağduru olması üzerine verdiği röportajda Osmanlı ve Avrupa’daki kölelik sistemine deyinerek; “Osmanlı sarayında ve saray çevresinde, evlenme çağındaki çocuklarına uygun bir eş arayan aileler saygı ve sadakatleriyle köle pazarlarında; Çerkes Kızı veya Çerkes Gelin isimleriyle ün salan fakat birçoğu Çerkes dahi olmayan “beyaz köle”lere ilgi gösteriyordu. Genele bakıldığında Slavların yanı sıra Tatarların bu köle ticaretinde büyük bir kısmı oluşturduğunu görüyoruz.” dedi. Araştırmacı yazar Aksoy; “Köle tüccarları çoğu zaman sadece beyaz oldukları için birçok Slav kölenin Çerkes olduğunu iddia ediyor, sahte evraklar düzenleyerek Çerkes köle ismiyle diğer kölelere göre daha pahalı fiyatlara satıyorlardı” ifadelerine yer verdi.
FİTİLİ “KİM MİLYONER OLMAK İSTER” YARIŞMASI ATEŞLEDİ
Osmanlı’nın yanı sıra Avrupa’nın tarihinde de yer bulan ‘beyaz köle’lik, geçtiğimiz günlerde ATV ekranlarında seyirci ile buluşan ‘Kim Milyoner Olmak İster’ programına katılan bir yarışmacıya sorulan soruyla gündeme bomba gibi düştü. Yarışmacıya sorulan, “1980’lere kadar hangi ülkedeki yetim, gayri meşru doğmuş, ebeveyni alkolik, ayrılmış veya fakir olan çocuklar devlet tarafından bazen açık arttırmada satılarak çiftliklerde zorla çalıştırılmıştır?” sorunun cevabının İsviçre çıkmasıyla Avrupa tarihinde kölelik tartışmalarının fitili ateşlendi.
“Heidi’nin neden hiç ayakkabısı olmadı? Heidi’nin ayakkabılarını kim verecek? Köle deyince çirkin bir şekilde sadece Afrikalı insanlar aklımıza geliyor diyen Aksoy; “Peki ya Osmanlı topraklarını da içine katarak, Avrupa’daki ‘beyaz köle’ sistemi neden aklımıza gelmiyor? Bu gerçeği kim tarihten ve hafızamızdan silmek istiyor?” Kim Milyoner Olmak İster yarışmasında sorulan soruya değinen Aksoy, “Kölelik, ister kabul edelim ister etmeyelim, tarihler boyunca elinde güç bulunan her devlet tarafından kullanılmış kirli bir sistem. Sadece Osmanlı, Avrupa ya da başka birkaç devlet değil, bu tarihten tüm dünya devletleri sorumludur.” İfadelerini kullandı.
“BÜYÜKANNEMİZ DE “BEYAZ KÖLELİK” MAĞDURUYDU” JOHNSON’LARIN HİKÂYESİ:
Araştırmacı yazar Aksoy, Johnson ailesinin Beyaz Kölelik konusu hakkındaki düşüncelerini şöyle aktardı;
Johnson’ların büyükannesi olan Hanife Fikriye’nin; Rusların Çerkes halkına uyguladığı soykırımda ölmesinden korktuğu ve belki kurtulur umuduyla babası tarafından İstanbul’a getirildiğini, daha iyi bir hayat yaşayacağı düşüncesiyle 13 yaşındayken zengin bir köle tüccarına satıldığını açıkladı.”
Rachel Johnson, büyükannelerinin de “Beyaz Kölelik” mağduru olduğunu, köleliğin sadece Afrika’da değil dünyanın farklı bölgelerinde de yaşadığını ve bu köle ticaretlerinin 19. yüzyıl sonlarına kadar devam ettiğini söyledi. Ayrıca Johnson: “büyükannemizin, Rus işgali ve zulümlerinden öleceği veya öldürüleceği korkusuyla satıldığını düşünüyoruz. Hatta böylesinin daha iyi olduğunu düşündüğümüzü söylemeliyim. Bu vesileyle büyükannemizin iyi bir hayatı oldu ve onun torunu bugün İngiltere Başbakanlığı görevini yürütüyor.” dedi.
Son olarak Osmanlı’daki köleliğe değinen Aksoy; “ Beyaz Kölelik; Osmanlı Sarayı’nın, Çerkeslerin ve hatta Cumhuriyetin ilk yıllarının çok bilinmeyenli bir denklemi, konuşulmayan ve üzeri kapatılıp unutulmaya çalışılan bir tabusu haline geldi. Osmanlı da üst sınıfın ve üst düzey memurların hatta Cumhuriyetin kurucu kadrolarının birçoğunun köle pazarlarında satılan kadınlardan doğma olması “beyaz köle”liğin ve mağdurlarının unutturulmak istenmesine yol açtı. Bu üst düzey insanların “beyaz köle”liği unutturmaya ve tarihe gömmeye çalışmalarının arkasında; kendi geçmişlerine baktıklarında bir köle görmektense, bunu bir Çerkes babaanneye bağlama telaşında ve tarihi çarpıtma gayretinde olduklarını görmekteyiz.” dedi.
Büyük Sivas Haber
