Kamil Koç’un “Uzaktan Eğitim Süreci Üzerine Değerlendirme-1” isimli köşe yazısı;
“Uzaktan Eğitim Süreci Üzerine Değerlendirme-1”
COVID-19 ilk olarak Çin’in Vuhan kentinde Aralık 2019’da fark edildi ve 13 Ocak 2020’de tüm dünyaya hızla yayıldı. Çin devleti virüsün yayılmasını yavaşlatmak amacıyla kısa süre içinde de tüm ülke genelinde okulları kapattı. Çin’i Moğolistan, İtalya, İran ve ardından çok sayıda ülke takip etti. Eğitim, COVID-19 nedeniyle yaklaşık üç ay içerisinde tüm dünyada ‘acil durum’ koşullarına taşınmış oldu. UNESCO’nun paylaştığı verilere göre 3 Mayıs itibariyle 211 ülkeye bu virüs yayıldı. Tüm dünyada 2 milyara yakın öğrencinin okula gidemediği anlamını ifade ediyordu.
Ülkemizde ise Sağlık Bakanımız Fahrettin Koca, 11 Mart 2020 tarihinde yeni tip koronavirüs tanılı bir hastanın olduğu bilgisini kamuoyuyla paylaşmıştı. Aynı gün Dünya Sağlık Örgütü (WHO) koronavirüsü pandemik bir hastalık olarak ilan etmişti.
Bu açıklamanın ardından, eğitimin bundan nasıl etkilenebileceğine yönelik tartışmalar hız kazandı. 2018-2019 Milli Eğitim Bakanlığımız verilerine göre, Türkiye’de okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde toplam 18 milyon 108 bin 860 öğrenci örgün eğitimden istifade ediyordu. 13 Mart tarihinde Milli Eğitim Bakanımız Ziya Selçuk’un katıldığı Bilim Kurulu toplantısı sonrası 31 Nisan’a kadar; salgının devam etmesi sonucu bulaş riskini önlemek için 31 Mayıs’a kadar okulların “Uzaktan Eğitim” faaliyetlerine devam edeceklerini duyuruldu.
MEB Olağanüstü duruma karşı hazırlıklı yakalandı.
Millî Eğitim Bakanlığımız (MEB), koronavirüsle ilgili çalışmalarına erken başlamıştı. İlk paylaşımını 3 Şubat’ta “Koronavirüs Bilgilendirme Notu” başlıklı bir broşürle yaptı. 26 Şubat’ta sosyal medya aracılığıyla “Koronavirüsten Nasıl Korunuruz?” videosunu yayınladı. Okul yöneticileri ve öğretmenler aracılığı ile öğrenci ve velilere ulaşılması sağlandı. 3 Mart’ta ise “çocukların gelişim sürecinde etkin rol model olan velileri pratik bilgilerle daha aktif şekilde desteklemek” amacıyla hazırladığı “Bizden” adlı aylık bülteninde “Koronavirüsten Korunmanın Yolları” başlıklı bir bilgilendirme yazısı paylaştı. Okul yöneticilerimiz çoğaltarak matbu şeklinde velilere ulaştırılması sağlandı. 6 Mart’ta “Koronavirüsten Nasıl Korunuruz?” videosunu işitme ve görme engelli vatandaşlar için yeniden düzenledi ve paylaştı. Aynı gün, Millî Eğitim Bakanımız Ziya Selçuk, koronavirüse karşı okullarda hijyen uygulaması başlatıldığını ve okullarda eğitim dışındaki zamanlarda özel dezenfektanlarla temizlik yapıldığını açıkladı. Gerekli olan hijyen solüsyonun ise 8 ilde bulunan 26 meslek lisesinde üretildiğini açıkladı. Okullarımız birkaç defa dezenfekte edildi ve temizlik çalışmaları aralıksız devam etmektedir. Milli Bakanlığımız her türlü duruma karşı önlem aldığını göstererek kamuoyuna güven verdi.
Etkinlikler iptal edildi, sonra da okullar tatil edilerek uzaktan eğitim faaliyeti başladı.
10 Mart’ta Millî Eğitim Bakan Yardımcımız Mustafa Safran imzasıyla Milli Eğitim Müdürlüklerine gönderilen yazıyla yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle, öğrenci, öğretmen ve Bakanlığa bağlı personelden zorunlu olmadıkça proje, uluslararası toplantı ve benzeri etkinlikler kapsamında yurt dışına seyahat etmemeleri istendi. 12 Mart’ta Millî Eğitim Bakan Yardımcımız Mustafa Safran imzasıyla illere gönderilen yeni bir yazıyla ise koronavirüs önlemleri kapsamında resmi ve özel okul ve kurumlarda sosyal etkinlikler iptal edildi. Aynı gün Cumhurbaşkanlığı Sözcümüz İbrahim Kalın, “ ilkokullar, ortaokullar ve liseler için 16 Mart itibarıyla 1 hafta, üniversite öğrencileri için ise 3 hafta zorunlu tatil ilan edildiğini açıkladı. MEB’e bağlı kurumlar için 16 Mart haftası başlayacak olan zorunlu tatil, normal şartlar altında 6 Nisan’da başlaması öngörülen ara tatilin öne çekilmesi olarak ifade edildi. İlkokul, ortaokul ve lise öğrencilerinin 23 Mart’tan itibaren 1 hafta süreyle evden Eğitim Bilişim Ağı (EBA) ve TRT aracılığıyla eğitimlerine devam edecekleri belirtildi. Çok hızlı bir şekilde TRT kanallarının oluşturulması, EBA’ nın programlanması büyük bir açığı kapattı. 29 Mart tarihinde EBA kontrol Merkezi ziyaret eden Milli Eğitim Bakanımız Ziya Selçuk, daha fazla öğrencinin EBA’dan aynı anda faydalanabilmesi için sistemin altyapısında bir taraftan iyileştirmeler yapıldığına dikkati çekerek şöyle dedi: “Entegre uzaktan eğitim yaklaşımıyla, bir; TRT EBA TV yayın programlarını, iki; EBA’yı internet üzerinden öğrencinin kendi başına kullanımını, üç; öğretmen ve öğrencinin buluşabileceği EBA Canlı Sınıf uygulamasını devreye alıyoruz. Öğrencilerimiz bu üç bileşeni birlikte kullanacaklar. Planlamamız buna göre yapıldı. Kullanım saatleri ayarlandı. Her öğrencinin üç kaynaktan da yararlanması için düzenlemeler oluşturuldu. 12 sınıfımız var, televizyonun yayın akışını sınıflara göre bölmemiz, çocukların öğrenme saatlerini düşünmemiz, internet kullanıcı yoğunluğunu altyapıya göre dağıtmamız gerekiyor. Şu an bu planlamanın uygulaması üzerinde çalışıyoruz. Bu üçlü kullanımı ikinci haftadan itibaren uygulamaya başlayacağız.” Selçuk, sistemin çok daha verimli ve sağlıklı bir işleyişe oturmasının birkaç hafta alabileceğini ifade etti. Bunun üzerine kısa bir süre sonra alt yapısı oluşturularak ZOOM görüntülü görüşme uygulaması EBA Canlı Derslere entegre edildi. 27 Nisan’dan itibaren ise Ortaokul ve ortaöğretim öğrencilerinin yanında ilkokul 3 ve 4. Sınıf öğrencilerinde de Canlı Ders uygulamasına başlandı. Kısa süre içerisinde bu altyapıları kurmak, bunun entegresini gerçekleştirmek muhteşem bir durum. Büyük bir emeğin ürünü olduğu ortadadır. Sistemde bir takım sıkıntıların yaşanması normal bir süreçtir. Sorun yaşanması sistemi güçlendirmeyi daha çok sağlayacaktır ve deneyim kazanmasına vesile olacaktır. Meslektaşlarımın önerisi EBA Canlı Ders uygulamalarının TV programları sonrasında planlanması yapılan bu çalışmaları kat ve kat güzelleştirecektir.
Eğitim internet ya da televizyondan devam edecek
Yine bunlara ilave olarak Uzaktan eğitim sürecine yönelik 7 gün 24 saat destek ve yönlendirme hizmetine 444 0 632 numaralı MEBİM Çağrı Merkezi üzerinden devam edileceğini, EBA kullanımında bütün operatörlerden ücretsiz 3 GB internet erişimi imkânı sağlandı ve daha sonra operatörler artışa giderek gerekli kolaylıklar sağlandı. Örneğin Türk Telekom 5 GB daha ilave ederek EBA kullanımını 8 GB ücretsiz kullanma hizmeti sundu. Öğrencilerin öğrenime devam edebilmeleri için uzaktan eğitime erişim seçenekleri çeşitlendirilerek, buna göre öğrenciler imkân ve tercihlerine göre internet ya da televizyon kanalları aracılığıyla öğrenimlerine devam edebilecek, EBA uygulamasını cep telefonlarına indirerek kullanabilmelerine olanak sağlandı.
TRT EBA TV’den Veli Kuşağı programı konuldu.
Geçen haftalarda TRT EBA TV’den Veli Kuşağı programları başlatıldı. Hakikaten bu zor süreçlerde velilerin de bu süreçlerde düşünülmesi harikulade bir çalışma oldu. Veli kuşağında farklı disiplinlerden uzmanlarla bizleri bir araya getirmek, evde kalma döneminde özellikle çocuklarımızın sosyal, duygusal becerilerinin geliştirilmesine odaklanılan programlara ciddi şekilde ihtiyacımız vardı.
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı etkinlikleri uzaktan eğitimin bir parçası olarak görmek gerek.
Ülkemizde adeta bir şenlik havasında bir ortam hazırlanarak çocuklarımızın enerjilerini ve zihinlerini farklı bir yöne çekilerek birçok etkinlik yapıldı. Öğrencilerin evlerini süslemeleri, şiirler, şarkılar okumaları, evde kutlama programı yapmaları vs. harika oldu. Öğrencilerimizin kötü düşünlerden sıyrılmasına vesile oldu. Anadolu Masalları etkinlikleri ile öğrencilerin masal anlatmaları, bazı illerin öğrencilere kitap ya da oyuncak hediye etmeleri büyük bir memnuniyet oluşturdu. Yine Bakanımız Ziya Selçuk’un, 81 İlden öğrencilerin yazdıkları hikâyelerin kitaplaştırılacağını duyurması, yazarlık düşünen öğrencilerin yüreğine su serpti. Binlerce öğrenci kendi hikâyelerini kaleme aldı. Anadolu ağzıyla bu tür çalışmalar havamızın değişmesine vesile oldu.
EBA Akademi Destek Sistemi oluşturuldu.
28 Nisan’da Milli Eğitim Bakanımız Ziya Selçuk: “YKS’ye hazırlanan gençlerimizin ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan, dünya çapında standartlara sahip EBA Akademik Destek Sistemi’ne katılan öğrenci sayısı 1 milyona yaklaştı. Her öğrencimize fırsat adaleti sağlıyoruz. Değişen ihtiyaçlara göre çözümler üretmeye devam edeceğiz” dedi.27 Nisan tarihinde Ortaöğretim öğrencilerine yönelik yine Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından istifade edecekleri dokümanlar paylaşıldı.
EBA’da şimdi Teneffüs Zamanı
Son bir ayda 1 milyarın üzerinde tıklanarak eğitim platformları arasında küresel ölçekte önemli bir yer edinen “eba.gov.tr”, kullanıcılarına sunduğu içeriği zenginleştirmeye devam ediyor. Bu kez EBA’da ders değil “Teneffüs Zamanı” sloganıyla “Teneffüs Zamanı”nda oyunlar, geziler ve okuma kitaplığı var. “eba.gov.tr” ana sayfasında “Teneffüs Zamanı” başlığında üç uygulama öğrencilerin beğenisine sunuldu. İlki zeka geliştirme oyunu “GriCeviz”, ikincisi zengin bir kütüphaneye kapı açan “Sen Yeter ki Okumak İste” bölümü. Üçüncü bölümde ise evden çıkmadan gezilebilecek sanal müzeler bulunuyor. Sürekli EBA’ da ihtiyaçlara göre yenikler oluşturmak, öğrencinin kullanımına sunmak muhteşem oldu.
EBA TV’ye LGS ve YKS için Sınav Özel Yayını
LGS ve YKS hazırlığı yapan öğrencilerimiz için TRT EBA TV’de hafta sonları “Sınav Özel Yayını” hazırlandı. Öğrencilerimiz, yüzlerce soru çözümüne ve anlatımına kumandanın tek tuşuna basarak ulaşabilecekler. Sınavın yaklaştığı şu günlerde en çok kaygı yaşayan öğrencilerin ve velilerin rahatlatılması gerekti. 8. Sınıfların ve 12. Sınıf öğrencilerinin hafta sonlarında soru çözüm özel yayınlarının gerçekleştirilmesi güzel oldu.
EBA Asistan oluşturuldu.
Son olarak Türk mühendisler tarafından geliştirilen yapay zekâya sahip “EBA Asistan” MEB uzaktan eğitim hizmetleriyle ilgili soruları cevaplamak için hazır edildi. eba.gov.tr ana sayfasının sağ alt köşesindeki gülümseyen baloncuğa tıklanarak sorular sorulabiliyor.
Yazımızın bu kısmında genel pencereden bakarak uzaktan eğitim sürecinin nasıl başladığı, tarihsel sürece bakış ve Milli Eğitim Bakanlığımızın uzaktan eğitim faaliyetlerine dair yaptığı çalışmaları kısaca ifade etmeye çalıştım. Bir sonraki yazımızda ise uzaktan eğim sürecindeki kahraman öğretmenlerimizin yaptığı çalışmaları anlatacağım. Sağlıcakla kalınız.