Türkiye Cumhuriyeti, 29 Ekim 1923’te ilan edildikten hemen bir gün sonra devlet yönetiminde yeni dönem resmen başladı.
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kabinesi görevine 30 Ekim 1923’te başladı!
Büyük Millet Meclisi tarafından oy birliğiyle Cumhurbaşkanı seçilen Gazi Mustafa Kemal Atatürk, yönetim görevini yeni Cumhuriyet kurumlarıyla şekillendirmek için ilk hükümetin kurulmasını istedi.
Bu doğrultuda İsmet İnönü, 30 Ekim 1923 günü Cumhuriyet’in ilk hükümetini kurdu. Böylece yeni devletin temelleri yalnızca politik bir kararla değil, aynı zamanda tecrübeli bir kadro ile hayata geçirildi.
İşte Cumhuriyet’in ilk kabinesi
| Görev | İsim |
|---|---|
| Başvekil (Başbakan) ve Dışişleri Vekili | İsmet İnönü |
| Şer’iye Vekili | Mustafa Fevzi Sarhan |
| Adalet Vekili | Seyyid Bey |
| Genelkurmay Vekili | Fevzi Çakmak |
| Milli Savunma Vekili | Kazım Özalp |
| İçişleri Vekili | Ahmet Ferit Tek |
| Maliye Vekili | Hasan Fehmi Ataç – Mustafa Abdülhalik Renda |
| Maarif (Eğitim) Vekili | İsmail Safa Özler |
| Mübadele–İmar–İskan Vekili | Mustafa Necati |
| Bayındırlık Vekili | Ahmet Muhtar Cilli – Süleyman Sırrı Aral |
| Sağlık ve Sosyal Yardım Vekili | Refik Saydam |
| Ticaret Vekili | Hasan Saka |
O dönem Türkiye’de henüz Soyadı Kanunu yürürlüğe girmediğinden, listedeki soyadlar bakanların daha sonraki yıllarda aldıkları isimlerdir.
Kabinede Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan tecrübeler
Yeni devletin ilk yönetim kadrosu, Osmanlı İmparatorluğu döneminde önemli görevler üstlenmiş isimlerden oluştu.
• İsmet İnönü, Kafkasya ve Filistin cephelerinde görev almış, İnönü Muharebelerindeki başarısıyla adını tarihe yazdırmış bir komutandı. Lozan Antlaşması’nın baş müzakerecisiydi.
• Mareşal Fevzi Çakmak, Osmanlı’nın son Harbiye Nazırı ve yeni Türkiye’nin ilk Genelkurmay Başkanı olarak askerî tecrübesini Cumhuriyet’e aktardı.
• Mustafa Fevzi Sarhan, İttihat ve Terakki geçmişi olan bir siyasetçiydi ve Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda görev almıştı.
• Ahmet Ferit Tek, Türk Ocakları’nın kurucularından biri olarak hem fikir hem siyaset alanında etkili bir isimdi.
Cumhuriyet’in ilk kabinesi, yalnızca bir hükümet değil, Türkiye’nin çağdaşlaşma yolculuğunda ilk adımın mimarları oldu. Bu ekip, kısa sürede hayata geçirilen inkılaplarla genç cumhuriyetin temel taşlarını sağlamlaştırdı.
Büyük Sivas Haber – Sivas Haberler