Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), yaşlı nüfusun yaşam kalitesini ölçmek amacıyla hazırladığı
TÜİK, Türkiye'nin Aktif Yaşlanma Karnesini Açıkladı
Aktif Yaşlanma Endeksi (AYE) verilerini ilk kez yayımladı. Buna göre Türkiye'nin AYE genel endeks değeri, 2023 yılında 28,7 iken 2024 yılında 29,7'ye yükseldi.
Aktif Yaşlanma Endeksi, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) tarafından geliştirilen, yaşlı bireylerin istihdama katılımı, topluma katkısı, bağımsız ve sağlıklı yaşam sürdürebilmesi ile uygun yaşam koşullarına sahip olmasını ölçen dört ana bileşenden oluşuyor. Endeks, 0 ile 100 arasında değer alırken, yüksek değerler daha etkin yaşlanma sürecine işaret ediyor. AB ülkeleri için 2018 yılında açıklanan ortalama AYE değeri 36,8 olarak kaydedilmişti.
TÜİK'in açıkladığı verilere göre Türkiye’de AYE genel endeks değeri 2024 yılında bir önceki yıla göre artış gösterdi. İstihdam bileşeni 25,9'dan 27,6'ya, topluma katılım bileşeni 12'den 12,5'e, aktif yaşlanma için kapasite ve elverişli ortam bileşeni ise 44,3'ten 46,1'e yükseldi. Bağımsız, sağlıklı ve güvenli yaşam bileşeni ise 65,5’ten 65’e geriledi.
Cinsiyet bazında değerlendirildiğinde, 2024 yılı itibarıyla AYE değeri erkeklerde 34,5, kadınlarda ise 25,3 olarak belirlendi. Avrupa Birliği ortalamalarıyla karşılaştırıldığında ise erkeklerde AB ortalaması 38,5, kadınlarda 35,3 oldu.
İsveç, 47,8 puan ile AB ülkeleri arasında en yüksek AYE değerine sahip ülke olurken, onu 43,7 ile Hollanda ve 43,3 ile Danimarka izledi. Yunanistan (28,4), Hırvatistan (30,5) ve Romanya (31,2) ise en düşük değerlere sahip ülkeler oldu.
Doğu Karadeniz Bölgesi Öne Çıktı
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) düzeyine göre incelendiğinde, 2024 yılında Türkiye'de en yüksek AYE genel endeks değeri 33,3 ile Doğu Karadeniz Bölgesi'nde kaydedildi. Bu bölgeyi 31,9 ile Batı Marmara ve 30,8 ile Kuzeydoğu Anadolu izledi. En düşük değer ise 26,9 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde görüldü.
Cinsiyet bazında bölgesel incelemelerde de Doğu Karadeniz, erkeklerde 38,2, kadınlarda 28,4 puanla en yüksek değerlere sahip bölge oldu.
İstihdamda Doğu Karadeniz Önde
İstihdam bileşeni endeksinde Türkiye ortalaması Avrupa'nın gerisinde kalsa da Türkiye, 6 AB ülkesinin önünde yer aldı. Doğu Karadeniz, 42,2 puanla istihdam bileşeninde en yüksek değere ulaştı. Erkeklerde istihdam bileşeni 40,4, kadınlarda ise 15,5 olarak kaydedildi. Cinsiyet farkının en belirgin olduğu bölge de yine Doğu Karadeniz oldu.
Topluma Katılımda İstanbul İlk Sırada
Topluma katılım bileşeni endeksinde İstanbul 17 puanla en yüksek değeri aldı. Erkeklerde en yüksek değer 15,4 ile Ortadoğu Anadolu'da, kadınlarda ise 19,4 ile İstanbul’da görüldü.
Topluma katılım bileşeninde cinsiyetler arasındaki farkın en fazla olduğu bölge İstanbul olurken, Orta Anadolu'da fark gözlenmedi.
Sağlıklı ve Güvenli Yaşamda Ege Bölgesi Zirvede
Bağımsız, sağlıklı ve güvenli yaşam bileşeninde en yüksek değer 68,1 ile Ege Bölgesi'nde ölçüldü. Erkeklerde 70,6, kadınlarda ise 66 puan ile yine Ege Bölgesi öne çıktı. Cinsiyetler arası farkın en fazla olduğu bölge Akdeniz olurken, Ortadoğu Anadolu’da fark bulunmadı.
Kapasite ve Elverişli Ortamda Doğu Marmara Önde
Aktif yaşlanma için kapasite ve elverişli ortam bileşeninde en yüksek değer 51,1 ile Doğu Marmara Bölgesi'nde görüldü. Erkeklerde bu değer 53,8, kadınlarda 48,6 olarak belirlendi. Türkiye genelinde ise erkekler 48,4, kadınlar ise 44,2 puan aldı. Cinsiyet farkının en çok açıldığı bölge Kuzeydoğu Anadolu oldu.
Açıklanan veriler, Türkiye’nin yaşlı nüfus için aktif yaşlanma alanında ilerleme sağladığını ancak AB ortalamalarına ulaşmak için politika geliştirme ihtiyacının devam ettiğini ortaya koydu.
Büyük Sivas Haber – Sivas Haberler