Toplumda sıkça karıştırılan sosyal fobi ve çekingenlik kavramları, bireylerin sosyal ortamlardaki davranışlarını doğrudan etkiliyor.
Sosyal fobi mi, çekingenlik mi? Uzmanından önemli açıklamalar!
Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Cemil Çelik, bu iki durum arasındaki farkları açıklayarak vatandaşlara önemli uyarılarda bulundu.
Sosyal fobi psikolojik bir rahatsızlıktır
Doç. Dr. Çelik’e göre, sosyal fobi; kişinin bir ya da daha fazla sosyal durumda yoğun kaygı, utanç ve gülünç duruma düşme korkusu yaşaması ile kendini gösteren bir anksiyete bozukluğudur. Kalabalık ortamlar, topluluk önünde konuşma, yabancılarla iletişim kurma gibi durumlarda sosyal fobisi olan kişiler ciddi rahatsızlık hisseder ve bu ortamlardan kaçınma eğilimi gösterir.
Bu durum yalnızca zihinsel değil, aynı zamanda fiziksel belirtilerle de kendini gösteriyor. Titreme, çarpıntı, terleme ve mide rahatsızlığı gibi fizyolojik tepkiler de sosyal fobiye eşlik edebilir.
Çekingenlik bir kişilik özelliğidir, tedavi gerektirmez
Çekingenlik ise sosyal fobiden farklı olarak psikolojik bir hastalık değil, kişilik yapısıyla ilişkili bir durumdur. Kendine güven eksikliği, yeni ortamlarda heyecanlanma, tanımadığı kişilerle iletişimde zorlanma gibi durumlar çekingenlik belirtisi olabilir. Ancak bu duygular, birey sosyal ortama alıştıkça azalır ve ortadan kalkar.
Sosyal fobi ve çekingenlik nasıl ayırt edilir?
En belirgin fark, çekingenliğin zamanla azalması, sosyal fobinin ise tedavi edilmediği sürece kronikleşerek artmasıdır. Sosyal fobi yaşayan kişiler, sosyal ortama ne kadar maruz kalırsa kalsın rahatlamaz, aksine kaygı düzeyleri daha da artabilir.
Doç. Dr. Cemil Çelik, bu konuda şüphe duyan bireylerin bir psikiyatri uzmanına başvurarak doğru teşhisi almasının önemine dikkat çekti.
Pandemi süreci sosyal kaygıyı artırdı
Özellikle pandemi dönemiyle birlikte sosyal ilişkilerden uzaklaşan bireylerde sosyal fobi belirtilerinin daha sık gözlemlendiğini belirten Çelik, bu dönemin ardından sosyalleşme sürecinde yaşanan zorlukların daha görünür hale geldiğini söyledi.
Sosyal fobi tedavi edilebilir
Sosyal fobi, çeşitli psikoterapi yöntemleri ve gerektiğinde medikal destekle tedavi edilebilen bir bozukluktur. Uzman yardımı alınarak sosyal fobinin üstesinden gelinebilir. Buna karşın çekingenlik, bireyin deneyim ve zamanla kendi başına aşabileceği bir durumdur.
Her çekingen sosyal fobik değildir
Doç. Dr. Çelik, “Her sosyal fobik kişi çekingen özellikler gösterebilir; ancak her çekingen birey sosyal fobik değildir. Sosyal fobideki temel fark, kişinin yaşadığı rahatsızlığın günlük yaşamını olumsuz etkilemesi ve süregelen bir kaygı haline dönüşmesidir” dedi.
Sosyal ortamlar bireyler için hayatın önemli bir parçası. Bu nedenle çekingenlik ile sosyal fobi arasındaki farkı bilmek ve gerektiğinde profesyonel destek almak, psikolojik dayanıklılık ve yaşam kalitesi açısından büyük önem taşıyor.
(Nursen Beste Yıldız)
Büyük Sivas Haber – Sivas Haberler