Prof. Dr. Mustafa Öztürk yazdı: Sivas dahil birçok il kene istilasıyla karşı karşıya!

Sivas başta olmak üzere Türkiye'nin pek çok bölgesinde kene popülasyonundaki artış, hem insan sağlığını hem de tarım ekonomisini tehdit etmeye devam ediyor. Prof. Dr. Mustafa Öztürk’ün dikkat çektiği bu tehlike, özellikle kırsalda yaşayan vatandaşları doğrudan etkiliyor.

Prof. Dr. Mustafa Öztürk yazdı: Sivas dahil birçok il kene istilasıyla karşı karşıya!

Konuyla ilgili buyuksivas.com olarak derlediğimiz kapsamlı analiz, kene istilasının nedenlerini ve çözüm önerilerini gözler önüne seriyor.

Keneler nasıl bir tehdit oluşturuyor?

Keneler, dünyada en fazla sayıda patojen taşıyan eklembacaklılar arasında yer alıyor. Kan emerek beslenen bu parazitler, Lyme hastalığı, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) gibi ölümcül hastalıkların taşıyıcısı. Üstelik sadece insanları değil; koyun, sığır, köpek gibi çiftlik ve evcil hayvanları da etkiliyor.

Keneler, konakçıyı (insan, hayvan, kuş vb.) titreşim, vücut ısısı ve koku yoluyla hissedip takip edebiliyor. Bazı türler, 15-20 dakika boyunca avını izleyip hızla ona ulaşabiliyor.

Sivas’ta neden arttı?

Uzmanlara göre Sivas’taki kene artışının temel nedenlerinden biri doğadaki keklik popülasyonunun azalması. Doğal kene avcısı olarak bilinen keklikler, bilinçsiz avlanma ve anız yakma nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Prof. Dr. Öztürk’ün belirttiğine göre, “Bir keklik, hayatı boyunca ortalama 1 milyon kene yer. Ancak keklikler azaldıkça keneler çoğalıyor.”

“Keklikleri avlarsanız, keneler sizi avlar”

Uzmanlara göre kene istilasıyla mücadele için en etkili yollardan biri biyolojik dengeyi korumak. Keklik, bıldırcın ve tavuk gibi kanatlı hayvanların doğaya salınması, kene popülasyonunu ciddi şekilde azaltabiliyor. Ayrıca kirpi ve kertenkele gibi hayvanlar da doğal kene avcıları arasında.

Ancak bazı bilim insanları kekliklerin keneleri yediği değil, taşıdığı görüşünde. Utah Üniversitesi’nden Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu ile Kafkas Üniversitesi’nden Prof. Dr. Zati Vatansever, bazı keklik ve sülünlerin kene taşıyıcısı olabileceğini belirtiyor. Bu durum, biyolojik kontrol çalışmalarının daha dikkatli planlanması gerektiğini gösteriyor.

Kimyasal ve doğal çözüm yolları

Kenelere karşı kullanılan başlıca kimyasal koruyucular:

• DEET (N,N-dietil-m-toluamid)
• Pikaridin
• IR3535

Bu maddeler vücuda ya da giysilere uygulanarak koruma sağlayabiliyor. Ayrıca kırsalda yaşayanlar için önerilen binde 5 permetrin içeren spreyler, giysiler ve ekipmanlar üzerinde uzun süreli koruma sağlayabiliyor.

Doğal yöntemler arasında ise lavanta, limon okaliptüsü gibi bitki özlerinden elde edilen yağlar, doğal kene kovucu olarak öne çıkıyor.

Yeni bir tehlike: Haemaphysalis longicornis

Türkiye’de yeni keşfedilen ve İstanbul’dan yayıldığı tespit edilen Haemaphysalis longicornis türü, kene tehdidini daha da büyütüyor. Bu tür, 30’dan fazla hastalık taşıma kapasitesine sahip. ABD, Çin, Japonya gibi ülkelerde de ciddi tehdit oluşturan bu türün, özellikle süt hayvancılığı üzerinde büyük ekonomik kayıplara yol açtığı biliniyor.

Ne yapılmalı?

Prof. Dr. Mustafa Öztürk’ün çözüm önerileri:

• Keklik avı yasaklanmalı, biyolojik denge korunmalı.
• Kene ilaçlamaları profesyonel şekilde yapılmalı.
• Doğaya biyolojik kene avcıları (keklik, bıldırcın, kirpi) kazandırılmalı.
• Halk, kene konusunda bilinçlendirilmeli, vücut kontrolü alışkanlığı yaygınlaştırılmalı.
• Türkiye genelinde kene türlerinin dağılım haritası çıkarılmalı.

Son uyarı: “Yayılmayı kekliklerle hızlandırıyor olabiliriz”

Uzmanlar, biyolojik mücadele konusunda da uyarıyor. Gerekli bilimsel araştırmalar yapılmadan doğaya kontrolsüz keklik veya sülün salmak, kene taşıyıcılığını artırabilir. Bu nedenle, ekolojik denge ile halk sağlığı arasında hassas bir çizgi korunmalı.

Sivas ve çevresinde yaşayan vatandaşların, özellikle yaz aylarında doğa yürüyüşleri, piknik ve hayvancılık faaliyetleri sırasında dikkatli olması, riskli bölgelerde vücut kontrolü yapması ve şüpheli durumlarda sağlık kuruluşlarına başvurması hayati önem taşıyor.

Büyük Sivas Haber – Sivas Haberler