Sivas meydanında hergün gördüğümüz bu alan aslında bir hamam

Sivas Kent Meydanı’nda her gün önünden geçtiğiniz bu alanın aslında tarihi bir hamam olduğunu biliyor muydunuz?

Sivas meydanında hergün gördüğümüz bu alan aslında bir hamam

Sivas’ın kalbi sayılan kent meydanında, her gün binlerce kişinin yanından geçtiği tarihi kalıntıların aslında bir hamama ait olduğu biliniyor. Mimarı bilinmeyen bu yapı, Sivas valisi Mahmud Paşa tarafından H. 992 / M. 1584 yılında kadın ve erkeklere mahsus çifte hamam olarak inşa ettirilmiş.

Rıdvan Nafiz ve İsmail Hakkı’nın “Sivas Şehri” adlı eserlerinde bu yapının H. 988 / M. 1580 tarihli bir kitabeye sahip olduğu öne sürülse de, günümüze bu kitabe ulaşmamış durumda. Ancak vakfiye kayıtları, söz konusu hamamın Mahmud Paşa tarafından yaptırıldığını doğruluyor.

1961-1963 yılları arasında I. İzzeddin Keykâvus Darüşşifası’nı çevreleyen kazı ve hafriyat çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan bu yapı, doğu-batı doğrultusunda uzanan dikdörtgen planlı bir hamam. Zeminden yaklaşık 1.50 metre yüksekliğe ulaşan duvar kalıntılarında, kuzeyde soyunmalık ve ılıklık; güneyde ise sıcaklık ve su deposu kalıntıları dikkat çekiyor. Ayrıca hamamın iç kısımlarında çok sayıda menfez ve kurna da tespit edildi.

Bugün sadece bazı duvarları görülebilen bu tarihi yapının en son ne zaman kullanıldığına dair net bir bilgi yok. Ancak 1963 yılında sağlamlaştırma çalışmaları yapılmış, 2010 yılında ise Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmıştır. Duvarlarda kesme taş, moloz taş ve yer yer tuğla malzeme kullanıldığı gözlemlenmiştir.

Sivaslıların her gün yanından geçip belki de fark etmeden baktığı bu alan, aslında şehrin Osmanlı dönemine uzanan derin tarihinden izler taşıyor.

İNGİLİZCE TANITIM

 

MAHMUD PASHA (CASTLE) TURKISH BATH
988 AH / AD 1580
(Mahmud Pasha Foundation)

The Turkish bath does not have an epigraph, so its architect is not known. In their book titled The city of Sivas Rıdvan Nafiz and Ismail Hakki published an epigraphy text dated 988 AH / AD 1580, which they think belongs to this Turkish bath although it could not reach the present day. According to the foundation certificate, Mahmud Pasha, who was the governor of Sivas at the time, got the Turkish bath built as a twin Turkish bath for men and women in 992 AH / AD 1584. But the parts of the Turkish bath which reached the present day do not indicate the possibility that the bath had two separate parts for men and women.

The Turkish bath, which was unearthed after the excavations around Izzeddin Keykavus I Darü’ş-Şifası (an old word for hospital) between 1961 and 1963, has a rectangular plan in the direction of east-west. The walls of the bath which reached the present day are approximately 1.50-meter height. Currently, the bath has a changing room, lukewarm section and in parallel to them a hot section and water reservoir to the south. Besides, there are many marble bath basins inside the building.

The date when the building was demolished and also when it was last used is not known. The remaining walls of the bath which could reach the present day at a certain height were reinforced after 1963. The walls were built by using a mixture of cut stone and rubble stone. Bricks were used in some parts. It was restored in 2010 by General Directorate of Foundations.

ARAPÇA TANITIM

 

حمّام (قلعة) محمود باشا
هـ 988 / م 1580
(وقف محمود باشا)

لا توجد كتابة للحمّام ولا يُعرف معمارُه. قد نشر رضوان نافذ وإسماعيل حقّي أوْزن جارْشِلي في كتابهما "مدينة سيواس" نصّ النقش التأسيسي للمبنى مؤرّخ بتاريخ 988 هـ / 1580 م، ويعتقدان أنه النص التأسيسي للمبنى، لكنه لم يصل إلى يومنا؛ ووفقًا لما ورد في الوثائق الوقفية، فإن سيواس محمود باشا قد بنى الحمّام في شكل حمّام مزدوج للنساء والرجال، وقيمًا وصل عصرنا الحالي لا يُمكن أن يكون المبنى حمّامًا مزدوجًا، وقد كُشف عن الحمّام الذي كشف عنه بسبب إزالة الحفائر حول مشفى عز الدين كيكاووس الأول بين سنوات 1961 - 1963، ومخطط المبنى تخطيط مستطيل ممتدّ في اتجاه الشرق والغرب. يوجد في ذلك الحمّام الذي وصل إلى يومنا هذا جدرانه التي تصل ارتفاعها إلى 1.50 م فوق الأرض، المسلخ وحجرة التدفئة في القسم الشمالي وحاليا حُجرتان على حجرات الحرارة، بخزان الماء الساخنة الموضع في الجنوب. بالإضافة من أجزاء المبنى الداخلية الموجودة مثل المغتسل أو الرخام للاستحمام، لم يتمكن من تحديد تاريخ استخدامه آخر مرة. إن المبنى المعاصر الذي تصل جدرانه إلى مستوى معين، دُعمت تلك الجدران بعد سنة 1963 م. أُنشئت جدرانه باستخدام الأحجار المبنية والحجارة مجتمعة. تم استخدام مادة الطوب الأجرّي في بعض المواضع. وقد تم ترميم ذلك الحمّام من قبل المديرية العامة لشؤون الأوقاف سنة 2010م.

Büyük Sivas Haber – Sivas Haberler