Lockheed C-130 Hercules, dört motorlu turboprop yapısıyla zorlu arazi ve hazırlanmamış pistlerde görev yapabilen, askerî nakliye sınıfının en çok tercih edilen platformlarından biri olarak biliniyor.
C-130 Hercules: Çok yönlü taktik nakliye uçağı 70 yıldır göklerde
Geliştirilmesi
Kore Savaşı’nın ortaya çıkardığı ihtiyaçlar üzerine ABD Hava Kuvvetleri 1951’de yeni bir nakliye uçağı talep etti. Lockheed’in “Model 82” tasarımı kabul edildi; Kelly Johnson ve Willis M. Hawkins liderliğindeki ekip ilk prototip YC-130’u 23 Ağustos 1954’te uçurdu. İlk seri üretim C-130A, 7 Nisan 1955’te havalandı ve uçaklar Aralık 1956’dan itibaren hizmete girdi.
Görev yelpazesi ve varyantlar
Başlangıçta asker, kargo ve tıbbî tahliye için tasarlanan Hercules; hava indirme, arama-kurtarma, bilimsel araştırma desteği, havadan keşif, havada yakıt ikmali, deniz devriyesi ve havadan yangın söndürme gibi görevlerde de kullanılıyor. Gövdesi; silahlı platform AC-130, sivil kargo L-100 dâhil 40’tan fazla varyanta uyarlanmış durumda. 60’tan fazla ülkede hizmet veren C-130 ailesinden bugüne kadar 2.300’ün üzerinde uçak üretildi.
Motor, yakıt ve kargo kabini
Hercules, her biri 4.508 bg güç üreten dört Allison T56-A15 motoruyla yüksek kalkış kabiliyeti ve düşük bakım maliyeti sunuyor. Hamilton Standart dört pal pervanelerle donatılan uçakta, toplam 26.340 lt iç kanat tankı ve isteğe bağlı 10.300 lt dış tanklar bulunuyor. Basınçlandırılmış 122 m³ kargo kompartımanı; çok pozisyonlu arka rampa sayesinde tekerlekli araç kabul edebiliyor, ağır yükler alçak irtifadan paraşütle veya mekanik tahliye sistemiyle bırakılabiliyor.
Dayanıklılık rekoru
C-130, 2007’de ABD Hava Kuvvetleri’ne 50 yıl kesintisiz hizmet veren beşinci uçak oldu. 2024 itibarıyla 70 yıllık üretim çizgisini koruyarak “kesintisiz en uzun süre üretilen askerî uçak” unvanını elinde tutuyor.
Türkiye’de C-130
Türkiye, 1960’ların başında artan hava hareketliliği ve muhtemel harekât ihtiyaçları doğrultusunda C-130E tedarikine karar verdi. İlk uçak 1964’te teslim edildi, Kayseri Erkilet’te filolar oluşturuldu. 20 Temmuz 1974 Kıbrıs Harekâtı’nda C-130E’ler paraşütçü ve malzeme atımıyla kritik rol oynadı. 1990’lar sonrası ABD Ulusal Hava Muhafızları’ndan C-130B alımlarıyla filo büyüdü. Uçaklar TUSAŞ’ın Erciyes Projesi kapsamında aviyonik modernizasyona tabi tutuldu. 1998-2006 döneminde MAFFS kitleriyle orman yangınlarına da müdahale edildi; yapısal riskler nedeniyle bu görevler sonradan durduruldu, platformlar nakliye rolüne döndü.
Neden hâlâ tercih ediliyor?
- Zorlu pist kabiliyeti ve yüksek görev esnekliği
- Düşük operasyonel maliyet, yaygın yedek parça/teknik destek
- Farklı görevlere hızla modüler uyum (kargo, tıbbî tahliye, yangın söndürme vb.)
C-130 Hercules, hem dayanıklılığı hem de çok amaçlı kullanım kabiliyetiyle askerî havacılığın “çalışkan katırı” olmayı sürdürüyor. Modernize edilen sistemleri, geniş görev yelpazesi ve küresel lojistik ağı sayesinde platform, uzun yıllar daha dünyanın dört bir yanında görev yapmaya devam edecek.
Büyük Sivas Haber – Sivas Haberler
